Bana da hangi ses olayı vardır?
Ünlü durumu – Türk Dil Kurumu.
Ünlü daralması olduğunu nasıl anlarız?
Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin dar ünlülere dönüştüğü bir ses olayıdır. A veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki eklendiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü ı, i, u veya ü ünlülerinden birine dönüşür: hide + yor > hides. wish + yours > wishs. celebrate + celebrate > celebrates.
Ünlü daralması hangi kelimelerde vardır?
Türkçede, a, e ile biten fiillerin şimdiki zaman kipinde, a ünlüleri hem telaffuzda hem de yazımda ı, u’dur. E ünlüsü i, ü olur: başlar ( Buna göre, “Ben, sen” sözcüklerine -e eki eklendiğinde kökteki e sesleri a olur ve bu ses olayına “ünlü değişimi” denir. “Ben + e – bana” sözcüğü ünlü değişiminin bir örneğidir. Çekimlemetekil3. çoğulbelirtmeağzınıyönelmeağzınabulunmaağzındaayrılmaağzından40 satır daha Ünsüz benzeşmesi veya ünsüz uyumu, Türk dilbilgisinin fonetik olgularından biridir. Bu kurala göre, her sözcüğe eklenen ve ünsüz harfle başlayan türetme ve çekim ekleri, ondan önceki harf sert ünsüz ise sert harfle, yumuşak ünsüz ise yumuşak ünsüzle başlamalıdır: dolapta, aşçıda, kitapçıda, vb. Yunanca>Urum, Rusça>Urus, Far. zil>ilegen, rüzgar>rüzgar, anlaşma>irza (ağız), vb. Geniş-düz kalıcı ünlü türetmesi de görülür. Geniş-düz ünlü: sert>katı, düz>düz aşağı, geniş gün ışığı>geniş gün ışığı, dar>dar, tek başına>tek başına, vb. Dar ünlü: azcık>acık, bircik>biricik, vb. Bazı iki heceli sözcüklerde ünlüyle başlayan bir ek varsa, ikinci hecedeki dar ünlü atılır: yalın-ız = yalnız (ortadaki i harfi atılır) nose-um = nosem (ortadaki u harfi atılır) neck-um = neckum (ortadaki u harfi atılır) Not: Türkçede “ye-, de-, ne” sözcüklerinin bazı kullanımlarında, kaynaşmış y ünsüzünden önceki geniş ünlüde daralma vardır. Bunların dışındaki sözcüklerde, kaynaşmış “y” ünsüzünden önceki geniş ünlüde daralma yoktur. * “Deyince” ve “deyip” kelimelerindeki “e” harfi yazımda kalır. Daraltma yoktur. SES OLAYLARI Çeşitli nedenlerle bir fonemin başka bir foneme dönüşmesi, bir fonemin çıkarılması veya türetilmesi ses olayı olarak adlandırılır. Ses olaylarının nedenleri arasında en az çaba yasası, en fazla çaba yasası, benzetmeler, ana dilin edinilmesi ve yazım kurallarının etkisi yer alır. Türkçede iki ünlünün bir araya gelemeyeceği için, ünlüyle biten bir kök veya gövdenin sonuna gelip, ünlüyle başlayan ekten önce gelen (iki ünlü arasındaki) ünsüze kaynaşma ünsüzü veya yardımcı ünsüz denir. Bu kelimeler, ünlü ile başlayan bir ek veya yardımcı fiil ile kullanıldığında, sondaki ünsüz harf ikizlenir: hak (doğru), onun (duygu), ret (reddetme), şer (kötülük), medicine (ilaç), zam (zammi), zan (şüpheli); af (affetmek), onun (hissetmek), vb. Bir ses, örneğin vurgu veya ünlü kısaltması nedeniyle bir kelimenin kökünde iki kez geçer. Bu olguya ikizleme denir: ana>anne, elig>elli, yedi>yeddi (ağız), Aşağı>asşakağı (ağız), eşek>donkey (telaffuzda), vb. Bu yaklaşıma göre; Türkçede “ç, f, h, k, p, s, ş, t (Fıstıkçı)” (Şahap) ünsüzlerinden biriyle biten bir sözcüğün sonuna “b, c, d, g” ünsüzlerinden biriyle başlayan bir ek getirildiğinde, bu ünsüzler yerine sert karşılıkları olan “p, ç, t, k” ünsüzleri oluşmaktadır. Bu olguya ünsüz benzeşmesi adı verilmektedir. Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere sert ünsüzle başlayan ekler gelir: Aç-tı, Aş-çı, Bak-tım, Basın-kı, Çiçek-ten, Uzman, Geç-tim, İpek-çi, Elite – kin, Select-ti, Sütçü vb. Yumuşak ünsüzle biten kelimelere yumuşak ünsüzle başlayan ekler alınır: al-dı, an-dı, bilgi-gi, del-gi, Göz-cü, ver-di, yol-da vb. 8. Ünsüz harflerden birinin atlanmasıdır. A’da “alçak-l ⇒ düşük”, B’de “sıcak-cık ⇒ sıcacık”, C’de “küçük-cük ⇒ minik” ve E’de “ufak-l ⇒ küçük” sözcüklerinde ünsüz düşme görülmektedir. Bu kelimeler ünlü ile başlayan bir ek veya yardımcı fiil ile kullanıldığında, sondaki ünsüz ikizlenir: hak (doğru), onun (duygu), ret (reddetme), şer (kötülük), medicine (ilaç), zam (zammi), zan (şüpheli); af (affetmek), onun (hissetmek) vb. Bu makale 15 Ocak 2019’da yayınlanmıştır. Türkçede ünsüz yumuşaması veya ünsüz değişimi bir ses olayıdır. Kesintili sert ünsüzlerle biten kelimelere ünlüyle başlayan bir ek verildiğinde, kelimelerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzleri yumuşar ve sırasıyla c, g/ğ, b ve d’ye dönüşür.Ağıza mı ağza mı?
Ünsüz benzeşmesi nasıl olur?
Ünlü genişlemesinin örnekleri nelerdir?
Ünlü kaybı nedir?
Ünsüz daralması nasıl olur?
Deyince daralma var mı?
Ses olayı nedir?
Yine kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Zammı mı zammı mı?
Anne kelimesinde ses olayı var mı?
Fıstıkçı şahap hangi ses olayı?
Ünsüz değişimi ne örnek?
Kucucuk hangi ses olayıdır?
Ünsüz türemesi ne örnektir?
Ünsüz değişimi yumuşama mı?